مارکتون

تعریف دترجنت

دترجنت (Detergent) در زبان انگلیسی به معنی شوینده است. دترجنت ها یک نوع ترکیب از سورفکتانت هستند که در محلول های رقیق قابلیت پاک کنندگی فراوان دارد. سورفکتانت ها یا مواد فعال سطحی که هنگامی که به مقدار اندک استفاده می‌شوند کشش سطحی آب را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. این مواد ممکن است به عنوان مواد شوینده، مواد خیس کننده، امولسیفایر، کف‌کننده عمل کنند و این ترکیبات تقریبا مثل صابون و سایر سورفاکتانت ها عمل می کنند و بعد از تماس با آب به حالت لزج در می آیند.

سولفونات - دترجنت

سورفکتانت اشکال دارویی نیز دارند که Curosurf و Infasurf نمونه هایی از کاربرد دارویی این ماده است و در جهت کاهش مرگ و میر نوزادان بسیار موثر بوده است.

تاریخچه صابون

اولین نوع دترجنت صابون ها بودند. رومیان براساس افسانه خود معتقد بودند باران شیب های کوه ساپو (یک نقطه اسطوره ای که جانوران قربانی می شدند) را شستشو می داده است. باران چربی حیوانات قربانی شده را به رودخانه تیبر ، و خاکسترهای قلیایی ناشی از آتش سوزی های قربانی را شستشو می داد. در آنجا دریافتند که این مخلوط به تمیز کردن لباسهایشان کمک می کند. بدین ترتیب چربی و خاکستر حیوانات مبنای صابون سازی برای هزاران سال باقی مانده است.

صابون قدیمی ترین ماده فعال سطحی (surfactant) می باشد که بوسیله ی گالس در 2500 سال قبل از میلاد شناخته شد. مواد شوینده مدرن در سال ۱۹۱۶ تولید شد که نخستین سورفکتانت مصنوعی در آلمان از تار ذغال سنگ ساخته شد تا کمبود چربی های حیوانات را در طول جنگ جهانی اول جبران کند. آن ها یون های کلسیم و منیزیم را در آب سخت حل می کردند. بنابراین باعث حفظ یا افزایش راندمان تمیز کردن سورفاکتانت می شوند. اختراعات بعدی شامل درخشش دهنده های نوری و انواع آنزیم ها و ترکیبات مختلف برای بهبود سرعت و کیفیت در ماده شستسو بود را شامل می شد.

انواع دترجنت ها

در اصل صابون دترجنت بر پایه دو نوع بار الکتریکی آنیونیک و نانیونیک تولید می شود. البته دسته بندی های غیر مشهور و ریز دیگری برای این محصول وجود دارد که در بازار به این نام ها مشهور هستند؛

دترجنت نانیونی

بدون بار الکتریکی می باشد.

دترجنت خنثی

PHحدود 8 دارند وچربی زدا هستند.

دترجنت آنیونی

دارای بار الکتریکی منفی می باشد.

دترجنت قلیایی

با چربی و روغن ترکیب و صابون تولید میکنند.

دترجنت کاتیونی

دارای بار الکتریکی مثبت می باشد.

دترجنت اسیدی

عامل پاک کنندگی آن اسیدی است.

دترجنت ها - دترجنت

کاربرد دترجنت ها

منظور از دترجنت مواد از بین برنده چربی و آلودگی از سطوحی مانند پارچه، زمین و اشیاء است. این مواد با ترکیب شدن به سایر افزودنی ها به عمق آلودگی نفوذ کرده و پاکسازی می کنند. دترجنت ها کاربردهای مختلفی در صنعت دارند؛

  • پاکسازی رسوبات مبدل های حرارتی و کمپرسورها
  • حذف زنگ زدگی و روغن از تجهیزات و وسایل
  • حذف رسوبات آب های سخت
  • نظافت و رفع چربی و آلودگی
  • تسهیل جداسازی مواد خارج شده از چاه در صنعت حفاری
  • شستشوی انژکتور و رادیاتور

ملاحظات استفاده دترجنت ها در تصفیه آب و فاضلاب

ورود دترجنت ها و شوینده های صنعتی به فاضلاب ها می تواند خطرات زیست محیطی داشته باشد. این مواد به دلیل ورود به آب و خاک می تواند روی گیاهان و سایر جانوران اثرات مستقیمی داشته باشد. البته با تغییرات و اصلاحات این مواد و افزودنی های مجاز به آن رفته رفته از خطرات شوینده ها کاسته شده است.

با توجه به نوع و میزان مواد شوینده وارد شده به پساب ها میتوان با روشهای مختلف نظیر استفاده از مواد منعقد کننده و یا تصفیه شیمیایی آب نسبت به حذف دترجنت ها اقدام نمود. پیش تصفیه فیزیکو شیمیایی و بیولوژیکی روش های تصفیه فاضلاب صنایع سازنده صابون ها و دترجنت هستند.

در آب و فاضلاب - دترجنت
مواد ضدعفونی کننده و دترجنت - دترجنت

تفاوت مواد ضدعفونی کننده و دترجنت

مواد دترجنت صرفا برای تمیزکاری استفاده می شود، در حالی که ضد عفونی کننده ها یا مواد آنتی‌سپتیک به منظور مبارزه با باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر ارگانیسم‌ها استفاده می شود. الکل، کلر، اتانول و ایزوپروپیل از انواع مواد ضد عفونی کننده محسوب می شود.

نکات ایمنی در استفاده از دترجنت

شوینده ها خصوصا نوع صنعتی به دلیل ترکیبات خاصی که دارند در هنگام کاربرد نیازمند رعایت ملاحضاتی هستند. دانستن این موارد به استفاده صحیح از این ترکیبات و حفظ ایمنی افراد کمک شایانی خواهد کرد. مسمومیت های شدیدی که از مواد شوینده ناشی می شوند نتیجه استفاده نامناسب و غیر استاندارد از این مواد و عدم به کاربردن نکات ایمنی در استفاده از مواد شوینده دترجنت است.

  • دترجنت ها میبایست در ظروف یا بطری های در بسته نگهداری شوند.
  • از دسترس کودکان و اطفال جلوگیری شود.
  • گاها به دلیل فعل و انفعالاتی که در هنگام برخورد با سطوح به وجود می آید میبایست در هنگام کار از عینک و دستکش استفاده کرد. این مواد در صورتی که با چشم تماس داشته باشند می توانند به قرنیه چشم آسیب جدی وارد کنند.
  • استفاده از ماسک برای جلوگیری از ورود بخارات ناشی از مواد شوینده اسیدی ضروری است.
  • باز بودن پنجره ها و تهویه مناسب در هنگام به کار گیری مواد دترجنتت الزامی هست.